sinds 1218KOZEN(uit wikipedia)
KOZEN... Waar ligt da ? Wat is er daar ?
Het dorpje in Haspengouw waar onze families vandaan komen... sinds 1875 !
Kozen is een dorp in de Belgische provincie Limburg en een deelgemeente van de gemeente Nieuwerkerken. In 1971 werd Wijer toegevoegd en tot 1977 was Kozen, met 2601 inwoners, een zelfstandige gemeente in Haspengouw. In dat jaar werd het gehucht Kortenbos bij Sint-Truiden gevoegd.
Kozen werd voor het eerst vermeld in 1218 als Chosen, duidend op 'n Latijnse naam: Cusinus.
Kozen behoorde tot de Loonse heerlijkheid Kozen-Wijer met de zetel in het Kasteel van Wijer. De parochie was afhankelijk van die van Brustem. Het patronaatsrecht werd in 1230 door Thiery d'Altena overgedragen aan de Abdij van Averbode. Ten tijde van onze groothouders hete het dorp Cosen en was ene Wintmolders de burgemeester.
Het dorp is lang een landbouwdorp geweest, gelegen in vochtig Haspengouw.De hoogte varieert van 40 tot 78 meter. Het laagste deel is de vallei van de Kozenbeek, welke iets ten noorden van Kozen ontspringt en in noordoostelijke richting stroomt om bij Sint-Lambrechts-Herk in de Herk uit te monden. Ten westen van Kozen bevindt zich het Mierhoopbos, een bosgebied met zeldzame plantengroei. Fruitteelt is belangrijk in Kozen; er is een aanzienlijk areaal aan boom-gaarden.
Pas in de 2de helft van de 20e eeuw kreeg het een minder besloten karakter.
Bezienswaardigheden:- De Sint-Laurentiuskerk.- Vakwerkhuizen: Breestraat (Mooshoekwinning), Heiligenbornstraat (Duivenhuishof).- De Pastorie werd gebouwd door de Abdijheren van abdij van Averbode. De zuidgevel wordt versierd door een zonnewijzer.- De Sint-Antoniuskapel (1676), gebouwd om de toenmalige pestepidemie te bezweren.- De Kasteelhoeve van Wijer (1657) (Jos, 18/12/2021)
Kozen werd voor het eerst vermeld in 1218 als Chosen, duidend op 'n Latijnse naam: Cusinus.
Kozen behoorde tot de Loonse heerlijkheid Kozen-Wijer met de zetel in het Kasteel van Wijer. De parochie was afhankelijk van die van Brustem. Het patronaatsrecht werd in 1230 door Thiery d'Altena overgedragen aan de Abdij van Averbode. Ten tijde van onze groothouders hete het dorp Cosen en was ene Wintmolders de burgemeester.
Het dorp is lang een landbouwdorp geweest, gelegen in vochtig Haspengouw.De hoogte varieert van 40 tot 78 meter. Het laagste deel is de vallei van de Kozenbeek, welke iets ten noorden van Kozen ontspringt en in noordoostelijke richting stroomt om bij Sint-Lambrechts-Herk in de Herk uit te monden. Ten westen van Kozen bevindt zich het Mierhoopbos, een bosgebied met zeldzame plantengroei. Fruitteelt is belangrijk in Kozen; er is een aanzienlijk areaal aan boom-gaarden.
Pas in de 2de helft van de 20e eeuw kreeg het een minder besloten karakter.
Bezienswaardigheden:- De Sint-Laurentiuskerk.- Vakwerkhuizen: Breestraat (Mooshoekwinning), Heiligenbornstraat (Duivenhuishof).- De Pastorie werd gebouwd door de Abdijheren van abdij van Averbode. De zuidgevel wordt versierd door een zonnewijzer.- De Sint-Antoniuskapel (1676), gebouwd om de toenmalige pestepidemie te bezweren.- De Kasteelhoeve van Wijer (1657) (Jos, 18/12/2021)
.jpg)
1945 - 1968Gedichtenbundelvan mama Yvonne
Gedichtenbundel van Mama Yvonne
...op papa's verjaardag 28/12 en andere dagen
... bij de geboorte van elk van haar 11 kindjes !!!
...reeds vanaf het allereerste begin... en soms zomaar, tussendoor !
.jpg)
1951-1955Gedichtenbundelvan papa Albert
Gedichtenbundel van papa Albert
[ Ingescand uit origineel schriftje - Jos - 23/01/2024 ]
1951Telefoongidsjevan papa Albert
.jpg)
Telefoonnummerboekje van papa Albert
DIt is een klein boekje (10x5cm), met stevige zwarte kaft, samengehouden via een koordje, uit 1951, waarin papa Albert de telefoonnummers noteerde van zijn leveranciers en (bedrijfs)contacten.
In dat telefoonboekje vind je naast de nummers van bekende groothandelaars en/of invoerders in Mechelen, Brussel én Antwerpen, ook de telefoonnummers terug van papa's broers...
Merk op dat reeds in 1951 nonk Kamiel, nonk Jules en nonk René eenn aparte telefoon-nummer hadden, en dat zij alle 3 gelokaliseerd zijn in Alken... De Vanstraelen L. is nonk Leon, de velo-electro mecanien/handelaar.
Papa's nummer in de MTV of de Mechelse Tuinbouw Veiling was (315).97
(Jos, 28/12/2021)
Uit bovenstaand opgesomde telnrs. blijkt dat papa Albert reeds in 1951, dus pas één jaar na hun verhuis van Zuivelmarkt 70, naar Raamstraat 4, regelmatig contact had met:
- de de voornaamste Belgische veilingen & producenten: MTV, Boerenbond, Veiling Haspengouw, De Groof (aardappelen);
- de belangrijkste invoerders op de Bruselse vroegmarkt aan de Diksmuidelaan en daarrond: Pauwels, De Laet, ...
- de Fruitbeurs van Antwerpen: Van Parijs, GKF, Fruitbrokers, Spiers;
- verkopers van wereldmerken: CAPE (vader Jacobs), JAFFA (Israël) en FYFFES (bananen);
- vele lokale (service)bedrijven en hun directies: Generale Bank, accountants, verzekeraars;
- én de Belgische Dienst voor Contingenten, dus bezig met eigen invoer-activiteiten (per fax !).
Klanten staan niet in papa's gidsje...
Maama zogede voor de klanten én de kassa !!
Ik herinner mij wel de vele (stoere) marktmannen die mama Yvonne aan haar burooke in het magazijn te woord stond... terwijl zij hun wegzet/reservaties/bestellngen noteerde (op groot-ruitjes papier): Mangelschots, Ketelslegers, (tekeningen van ) Feytongs, Pauli, Quetin, Bastiaens, Fourier, Tomsin, Daniels, Lemmens, SImonne, Tytgat en zo vele anderen klanten uit en rond Hasselt.
[
Te beschrijven:
- Pa betaalde cash (i.e. vroeger dan gevraagd - MTV 1 week iplv v 2)
(vergat ooit pak geld in gazetpapier gerold in hoedenrek van café in Putte, (tss. Brussel-Mechelen)
- Hij vroeg aan / kreeg van leverenaciers in ruil daarvoor kwaliteit...geen discount !!!
- Maurice reed di/vr rond met de fiets om facturen te innen
]
1952de NIZOvan mama Yvonne
.jpg)
Den "NIZO"
8mm ciné filmcamera Nizo Heliomatic 2x8 Mod. S 2 R 8mm
Gebruikt door: mama Yvonne
De Nizo is een 8mm ciné filmcamera waarmee mama Yvonne de filmpjes maakte waar we nu erg blij mee zijn. Het toestel werd in 1952 gemaakt door Niezoldi & Krämer te Munchen. De naam Nizo komt dus van de twee eerste letters van … ...Tjien ? zou papa Albert daar de mosterd gehaald hebben voor de naam ALVA ? Soit, dat is een ander verhaal …We weten wel dat deze Nizo op 6 december 1952 geleverd werd door Louis Bartok. Want zo staat het op het garantiebewijs dat er nog altijd bij is, net zoals de bewuste camera zelf !
Studio Bartok bevond zich op de Vismarkt 1 te Hasselt; dat was slechts 150 meter van de Raamstraat nr.4. Maar dat is een ander verhaal... de Familie Bartok was ‘kind aan huis’ …
Waarom deze camera destijds werd aangeschaft blijft een raadsel. Was het omdat papa Albert al jaren aan fotografie deed, net zoals zijn broer, nonk René, van Kozen ? Of omdat de ‘commerce’ goed (genoeg) draaide ? Want echt goedkoop was deze hobby niet. Buiten de vele Kodak 8mm filmrolletjes, van 3 minuten speelduur, moest er immers ook nog een projector aangeschaft worden om de filmpjes mee ‘af te spelen’.
Maar het ging nog verder... Dus kwam er bovendien een montagetoestelletje bij waarmee mama Yvonne haar filmkunsten letterlijk mee kon ‘knippen & plakken’. Dat ze de opnames sorteerde en monteerde in volgorde van onderwerp, in plaats van in historische volgorde, kan niemand haar kwalijk nemen. We hebben immers dank zij haar camerawerk mooie en kostbare herinneringen aan ons heerlijk verleden. Ooit, tijdens de Zevenjaarlijkse Virga Jesse feesten, geraakte mama hare NIZO kwijt !!!Met de hele bende moesten wij toen helemaal terug langsheen alle die stalletjes waar wij hadden staan kijken of zelfs even mee acteren, terwijl zij ons stond filmen.
En die camerazak ? Wel. die hing, met het toestel erin, aan het staketsel rond het stalletje "Hendrik, de eerste inwoner van Hasselt", aan de Paterkeskerk in de Minder-broedersstraat. (Mark & Jos, 18/12/2021)
Studio Bartok bevond zich op de Vismarkt 1 te Hasselt; dat was slechts 150 meter van de Raamstraat nr.4. Maar dat is een ander verhaal... de Familie Bartok was ‘kind aan huis’ …
Waarom deze camera destijds werd aangeschaft blijft een raadsel. Was het omdat papa Albert al jaren aan fotografie deed, net zoals zijn broer, nonk René, van Kozen ? Of omdat de ‘commerce’ goed (genoeg) draaide ? Want echt goedkoop was deze hobby niet. Buiten de vele Kodak 8mm filmrolletjes, van 3 minuten speelduur, moest er immers ook nog een projector aangeschaft worden om de filmpjes mee ‘af te spelen’.
Maar het ging nog verder... Dus kwam er bovendien een montagetoestelletje bij waarmee mama Yvonne haar filmkunsten letterlijk mee kon ‘knippen & plakken’. Dat ze de opnames sorteerde en monteerde in volgorde van onderwerp, in plaats van in historische volgorde, kan niemand haar kwalijk nemen. We hebben immers dank zij haar camerawerk mooie en kostbare herinneringen aan ons heerlijk verleden. Ooit, tijdens de Zevenjaarlijkse Virga Jesse feesten, geraakte mama hare NIZO kwijt !!!Met de hele bende moesten wij toen helemaal terug langsheen alle die stalletjes waar wij hadden staan kijken of zelfs even mee acteren, terwijl zij ons stond filmen.
En die camerazak ? Wel. die hing, met het toestel erin, aan het staketsel rond het stalletje "Hendrik, de eerste inwoner van Hasselt", aan de Paterkeskerk in de Minder-broedersstraat. (Mark & Jos, 18/12/2021)
.jpg)
1952Fotocamera
Kodak SIX-20 'BROWNIE' C
Gebruikt door: Papa (als grap ?)... daarna door Jos, Agnes en wie nog méér ?
In het filmpje "Sinterklaas gaat komen", uit 1952/1953 opent papa Albert een pakje met daarin deze fotocamera...
Maar het toestal was on-verpakt, niet in een toesteldoosje of zo... gewoon in gazaetten-papier !!! (film-link) In datzelfde filmpje zien we wel prachtbeelden, als in een moderne demo, van mama's NIZO ! Was dat pakje voor Papa met die (ouderwetse) Kodak Box dan een grapje (tussen papa en mama )?
Na Jos, heeft ook Agnes dat foto-apparaatje gebruikt...
.jpg?dl=1){kind=link}
(Jos, 03/01/2022)
startpistool
1952alarmpistolenvan papa Albert
alarmpistool
Straffe toebak, Pa ! - 2 handrevolvers (met losse patronen)
Gebruikt door: papa Albert én mama Yvonne
Ik heb sedert lang... 2 alarm-revolvers die ooit aan opa en oma behoorden, goed verstopt thuis liggen,
Voor wat die dienden ?Ma vertelde ooit dat, toen wij nog in de Raamstraat woonden, er s nachts op die donkere zolder boven het magazijn af en toe lawaai of gestommel te horen was... de angst sloeg toe !"Nen dief ! Bèrke, wilt ge nog eens schieten" schreeuwde fluisterde ze dan, waarop Pa... in zijne pyama, zich doorheen het (voorraad)Kot wurgde, voorbij zijn donker fotokamertje, om enkele losse flodders in de donkerte van die zwarte zolder te gaan schieten !
Ík heb echt nooit gehoord dat er werd geschoten, Maar...ook niet dat er ooit werd ingebroken !lAthans niet in die 10 jaar dat wij daar hebben gewoond...
Ik heb die (start)revolvers nog steeds... maar geen kogeltjes, die zijn zoek. Geen erg, want wij organiseren geen koersen hier, hebben geen zolder én hebben een groter wapen... waarover ik u verder méér toon én vertel ! (Jos, 17/12/2021)
Ík heb echt nooit gehoord dat er werd geschoten, Maar...ook niet dat er ooit werd ingebroken !lAthans niet in die 10 jaar dat wij daar hebben gewoond...
Ik heb die (start)revolvers nog steeds... maar geen kogeltjes, die zijn zoek. Geen erg, want wij organiseren geen koersen hier, hebben geen zolder én hebben een groter wapen... waarover ik u verder méér toon én vertel ! (Jos, 17/12/2021)
1952Poppenkast
.jpg)
Yvonne Briers, 1953
Rob De Nys (lied)
Jan Klaasen, de trompetter
Jan Klaassen, de pop.
Speel je nog eens poppenkast, mama ?
Gebruikt door: mama Yvonne
Hoeveel uren in ons (héél) jonge leven, vanaf 1952... hebben wij niet geboeid zitten kijken en luisteren naar mama's poppenkast verhalen ?
Samen met mama, o.l.v. kapelaan Kelelslegers, maakten zij/wij eigen poppenkastpoppen, uit natte kranten en een wc-rolletje, beschilderen die, waarna we ze zagen tot leven komen in mama's verhalen...
Sommige poppenkastverhalen schreef ze zelfs zelf , zodat in het schriftje hiernaast !
Een van de hoofdperssonage in de poppenspelen toendertijd...was vaak Jan Klaassen ? Hij is, samen met zijn vrouw Katrijn, de hoofdpersoon van een poppenkastspel dat al eeuwenlang bekend is in de Lage Landen.
Jan Claesen was (volgens de legende) oorspronkelijk een trompetter in het leger van Prins Frederik Hendrik. Later gaf hij samen met zijn vrouw Katrijn poppenkastvoorstellingen. Hij werd geboren rond 1634 en is begraven in Andel.
(Dit verhaal wordt door Rob de Nijs bezongen in het lied Jan Klaassen, de trompetter.)
Jan Klaassen is hoogstwaarschijnlijk gebaseerd op Pulcinella uit de Italiaanse commedia dell'arte en had oorspronkelijk hetzelfde uiterlijk, namelijk een hoge bochel en een puntige buik.Hij heeft een grote, snavelachtige neus die rood is van de drank. De kin is naar de neus toe gebogen. Hij draagt een hoge puntmuts die naar voren hangt, met een belletje of kwast aan de punt. Zijn voeten steken in klompen.
De hoofdpersonen, Jan Klaassen en zijn vrouw Katrijn, beleefden allerlei nogal stereotiepe avonturen, waarbij de domheid van Jan Klaassen een grote rol speelde. Vaak werd het publiek, bestaande uit jonge kinderen, bij het verhaal betrokken. Ze moesten bijvoorbeeld Jan roepen als iemand een kistje of iets vergelijkbaars wilde stelen, iets wat men maar al te graag deed. Dat dit verkeerd afliep stond bij voorbaat al vast. Toch hebben al Jan's avonturen een happy end.
Jan Klaassen is een figuur zoals Tijl Uilenspiegel.
Het Jan Klaassenspel wordt traditioneel gespeeld met handpoppen in een poppenkast. Jan Klaassen wordt door de poppenspeler altijd op de rechterhand gehouden, de andere personages op de linkerhand.
(Jos, 03/01/2022)
1959Haarlokvan mam Briers
briefje van papa Albert
Een echte relikwie !Bruine haarlok van mama's in 1959 overleden moeder, "mam" Briers.
Gebruikt door: mama Yvonne
In vond in een plastic houdertje een omslagje met mam's harlok, een briefje van papa Albert, samen met de ID-kaart en het doodsprentje van elk van haar ouders.
(Jos, 17/12/2021)
1965Tweeloopvan grootpa Henri Briers
.jpg)
De tweeloop van Pa Hárie ! Die trof altijd raak...
FN tweeloop... geërfd, maar dan zonder cartouches !
Gebruikt door: grootpa Harie en nonk René Briers
Grootpa Henri Briers. of Hárie Bjoos, overleed in oktober 1965.Enkele tijd weken daarna werd ten huize Briers, in Kozen, de resterende inboedel onder hun kinderen verdeeld. Buiten wat huisgerief en wat juweeltjes van mam-zaliger en de pijpen van grootpa, wat er, voor zover ik mij herinneren kan, niet veel te kiezen of om over te beraadslagen...
Wat ik mij wel goed herinner is dat ik hevig geboeid was door dat lange jachtgeweer ! Langer dan mijzelf, in mijn 9de toen. Nonk René betrapte mij toen ik het vastnam en met gierige ogen bekeek. Ik vroeg hem of ik dát kon krijgen... doch hij zei: "neje zur Dzoske, da gon ichzelf miepakken, snel urges vut wegstéeken ! Ma... straks kreg dzé het wal van mich, ma daan zonder dei doeus cartousjen. Da's te prequelous, menneke. Ma douvaan meucht dze neu niks tegen Vonne zegge, hé."
En zo geschiede inderdaad...Toen mama mij 's avonds, juist voor het instappen, toch met dat geweer uit de achterkamer zag komen riep ze: "Djoz, terug daarmee, da's van Renei." Doch die lieve man, met zijn dikke snor en sigaar replikeerde gevat: "Vonne, ich hep het hum beleufd, T'is ver him... ver loater en ich hub em gen cartoesjen mie gegeeven".
Fier als ne gieter kroop ik op de achterbank van de Dodge (?), het lange geweer achter mijn poep op de zetel, mijn rijke schat uit Kozen.
Later, véél later, toen wij op onze boerderij in SIegersveld woonden, waar die tweeloop aan de achterkant van de openhaardschouw (verdoken) pronkte... heb ik wel eens geprobeerd bij wapenwinkel BUGA, uitgebaat door ook ene Vanstraelen, maar geen familie, om cartouchen ervoor te kopen. Doch die bestonden toen al lang niet meer !
Grootpa Hárie's buks staat nu nog steeds tegenover mijn buro te pronken tussen andere leuke hebbedingen uit ons lange, wijde familieverleden ! (Jos, 17/12/2021)
Wat ik mij wel goed herinner is dat ik hevig geboeid was door dat lange jachtgeweer ! Langer dan mijzelf, in mijn 9de toen. Nonk René betrapte mij toen ik het vastnam en met gierige ogen bekeek. Ik vroeg hem of ik dát kon krijgen... doch hij zei: "neje zur Dzoske, da gon ichzelf miepakken, snel urges vut wegstéeken ! Ma... straks kreg dzé het wal van mich, ma daan zonder dei doeus cartousjen. Da's te prequelous, menneke. Ma douvaan meucht dze neu niks tegen Vonne zegge, hé."
En zo geschiede inderdaad...Toen mama mij 's avonds, juist voor het instappen, toch met dat geweer uit de achterkamer zag komen riep ze: "Djoz, terug daarmee, da's van Renei." Doch die lieve man, met zijn dikke snor en sigaar replikeerde gevat: "Vonne, ich hep het hum beleufd, T'is ver him... ver loater en ich hub em gen cartoesjen mie gegeeven".
Fier als ne gieter kroop ik op de achterbank van de Dodge (?), het lange geweer achter mijn poep op de zetel, mijn rijke schat uit Kozen.
Later, véél later, toen wij op onze boerderij in SIegersveld woonden, waar die tweeloop aan de achterkant van de openhaardschouw (verdoken) pronkte... heb ik wel eens geprobeerd bij wapenwinkel BUGA, uitgebaat door ook ene Vanstraelen, maar geen familie, om cartouchen ervoor te kopen. Doch die bestonden toen al lang niet meer !
Grootpa Hárie's buks staat nu nog steeds tegenover mijn buro te pronken tussen andere leuke hebbedingen uit ons lange, wijde familieverleden ! (Jos, 17/12/2021)
Siegersveld 16
Living & openhaard
Achter de openhaard
1967-1982Dagschriftje van Mama.
Dagboekje Mama Yvonne
Onderstaand het ingescance "Dagschriftje" van Mama, waarin zij in kortje zinnetjes haar belevenissen noteerde vanaf januari 1967 tot maart 1983.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Mama vulde de laatste 2 blz. van dat dagboekje, wellicht tussendoor, ná het verlies van zoon Luk, waar zij niet bij kon zijn, en ná haar dag-bij-dag belevenis van Papa's doodstrijd...met onderstaand gedicht !!!
Leven is jou gegeven...
Leven moet je leren...
om Liefde te kunnen geven !
.jpg)
.jpg)
wikipedia
1218KOZENwikipedia
KOZEN... Waar ligt da ? Wat is er daar ?
Het dorpje in Haspengauw waar onze families vandaan komen... sinds 1875 !
Kozen is een dorp in de Belgische provincie Limburg en een deelgemeente van de
(Jos, 18/12/2021)